Ters Omuz Baş Omuz Formasyonu (TOBO), teknik analizde güçlü bir trend dönüş sinyali olarak kabul edilir. Genellikle düşüş trendinin sonlarında ortaya çıkar ve fiyatların yön değiştirebileceğine dair yatırımcılara ipuçları sunar.
Teknik analizde trend dönüşlerini tespit etmek, yatırımcıların doğru giriş ve çıkış noktalarını belirlemesine yardımcı olur. TOBO formasyonu da bu noktada trendin güç kaybettiğini ve yön değişimine hazırlandığını gösteren bir yapı sunar. Fiyatların belirli bir seviyede destek bulması ve grafiğin tamamlanmasıyla birlikte yükselişin başlaması beklenir.
Formasyonun en önemli özelliklerinden biri, düşüş trendinde oluşan üç dip seviyesinin farklı konumlarda olmasıdır. İlk ve üçüncü dip noktaları (omuzlar) genellikle birbirine yakın seviyelerde bulunurken, orta noktadaki (baş) dip seviyesi diğerlerinden daha derindir. Formasyon tamamlandıktan sonra boyun çizgisi olarak adlandırılan seviyenin kırılmasıyla birlikte yükseliş trendi teyit edilir.
Yazımızda “TOBO nedir, nasıl kullanılır?” diye merak eden yatırımcılar için formasyonu detaylı bir şekilde inceledik.
Piapiri yatırım hesabını hemen aç, piyasanın piri sen ol!
Hesap AçTers Omuz Baş Omuz Formasyonu (TOBO) Nasıl Oluşur?
TOBO formasyonunun oluşum süreci üç ana aşamadan meydana gelir:
- İlk Omuz (Sol Omuz): Fiyatlar düşüş trendinde ilerlerken belirli bir destek seviyesine ulaşır ve buradan geçici bir yükseliş başlar. Ancak bu yükseliş, yeni bir yüksek tepe yapamadan sınırlı kalır ve tekrar düşüşe geçer.
- Baş (Dip Seviyesi): Fiyatlar, sol omuz seviyesinin altına düşerek yeni bir dip oluşturur. Bu noktada satış baskısı artar ancak daha sonra alıcılar devreye girerek fiyatları yukarı taşır. Baş seviyesi, formasyonun en düşük noktasını temsil eder.
- İkinci Omuz (Sağ Omuz): Fiyatlar tekrar yükselişe geçse de önceki baş seviyesinin üzerine çıkamaz ve yeni bir düşüş yaşanır. Ancak bu düşüş, baş seviyesinin altına inmeyerek bir önceki sol omuz seviyesine yakın bir noktada destek bulur.
Bu aşamaların tamamlanmasının ardından fiyatlar boyun çizgisi olarak adlandırılan direnç seviyesine yaklaşır. Boyun çizgisinin yukarı yönlü kırılmasıyla birlikte formasyon tamamlanmış olur ve yükseliş trendi teyit edilir.
TOBO Formasyonu İçin Neler Gerekir?
Ters Omuz Baş Omuz geçerli bir trend dönüş sinyali verebilmesi için belirli koşulların sağlanması gerekir. Formasyonun oluşumu sırasında dikkat edilmesi gereken temel unsurlar şunlardır:
- TOBO formasyonu, genellikle düşüş trendinin sonunda ortaya çıkar. Bu nedenle “ters omuz baş formasyonu nedir?” diye sorarken ilk dikkat etmeniz gereken nokta, formasyonun geçerli olabilmesi için öncesinde belirgin bir aşağı yönlü hareketin görülmesidir.
- Formasyonun temel yapısını oluşturan sol omuz, baş ve sağ omuz net bir şekilde belirgin olmalıdır.
- Boyun çizgisi, sol omuz ile sağ omuzun tepelerinin birleşiminden oluşan yatay veya hafif eğimli bir direnç seviyesidir. Fiyatların boyun çizgisini hacimli bir şekilde yukarı kırması, formasyonun tamamlandığını ve yükseliş trendinin başladığını teyit eder.
- Formasyonun güvenilirliğini artıran en önemli faktörlerden biri, boyun çizgisinin kırıldığı noktada işlem hacminin yükselmesidir. İşlem hacmi artışı, formasyonun geçerliliğini ve trend dönüşünün güçlü olduğunu gösterir.
- Boyun çizgisi kırıldıktan sonra fiyatlarda geri çekilme (pullback) yaşanabilir. Eğer fiyatlar boyun çizgisini test ettikten sonra tekrar yukarı yönlü hareket ederse bu durum, formasyonun onaylandığını gösterebilir.
Her yatırımcı trendi doğru zamanda yakalamayı ve düşük fiyattan alıp yüksek fiyattan satın almayı amaçlar. Nitekim TOBO gibi formasyonlar da bu anları yakalamanıza yardımcı olmak içindir. Ancak çoğu zaman bu tür araçlar tek başlarına yeterli olmaz. Sağlıklı bir strateji için “Hisse Başına Kâr (EPS) Nedir?” gibi temel göstergeleri de analiz etmeniz ve yatırım planınızı buna göre belirlemeniz gerekir.
TOBO Formasyonunda Hedef Nasıl Belirlenir?
Ters Omuz Baş Omuz (TOBO) formasyonu tamamlandığında yatırımcılar için en önemli konulardan biri hedef fiyat seviyesinin nasıl belirleneceğidir. Formasyonun tamamlanmasının ardından fiyatın ne kadar yükselebileceği hesaplanarak stratejik kararlar alınabilir.
TOBO hedef belirleme için şu adımları uygulayabilirsiniz:
1. Baş ve Boyun Çizgisi Arasındaki Mesafenin Hesaplanması
- Formasyonun en düşük noktası olan baş seviyesi, fiyatın en fazla düştüğü yeri gösterir.
- Boyun çizgisi (neckline), sol omuz ve sağ omuzun tepelerinin birleşiminden oluşan direnç seviyesidir.
- Hedef fiyat seviyesi, boyun çizgisi ile baş seviyesi arasındaki fiyat farkının yukarı yönlü kırılma seviyesine eklenmesiyle hesaplanır.
2. Hedef Fiyat Formülü
TOBO’da hedef fiyatı bulmak için aşağıdaki formülü kullanabilirsiniz:
- Hedef Fiyat = Boyun Çizgisi Seviyesi + (Boyun Çizgisi - Baş Seviyesi)
Örneğin; eğer baş seviyesi: 80 TL, boyun çizgisi 100 TL ise şöyle bir hesaplama yapmanız mümkündür:
- Fiyat farkı (boyun çizgisi - baş seviyesi): 100 - 80 = 20 TL
- Hedef fiyat: 100 + 20 = 120 TL
3. Hedef Fiyatın Güçlü Direnç Bölgeleriyle Karşılaştırılması
Teknik analizde hedef fiyat seviyesinin daha önceki güçlü direnç noktalarıyla örtüşüp örtüşmediği de incelenmelidir. Eğer belirlenen hedef seviyesi güçlü bir direnç bölgesiyle çakışıyorsa fiyatın o seviyeye yaklaştığında zayıflayabileceği göz önünde bulundurulmalıdır.
4. İşlem Hacmi ve Diğer Onay Mekanizmaları
Hedef fiyat belirlerken işlem hacmi de göz önünde bulundurulmalıdır. Eğer boyun çizgisi kırıldığında işlem hacmi yüksekse fiyatın belirlenen hedefe ulaşma olasılığı daha yüksektir. Ayrıca hareketli ortalamalar, destek ve direnç seviyeleri gibi diğer teknik göstergeler de hedef seviyenin geçerliliğini destekleyebilir.
TOBO Grafik Nedir?
Ters Omuz Baş formasyonu, fiyat hareketlerinde trend dönüşünü gösteren ve yatırımcılara yükseliş sinyali veren teknik bir modelin grafiksel temsilidir. Düşüş trendi içinde oluşan TOBO yapısı, fiyatın belirli bir destek seviyesinde dip yaptıktan sonra yön değiştirebileceğini işaret eder.
Bu grafiklerde, mum çubukları aracılığıyla fiyat hareketleri detaylı şekilde incelenebilir. Sol omuz, baş ve sağ omuz formasyonun temel yapı taşlarını oluşturur ve boyun çizgisinin yukarı kırılması, yükseliş trendinin teyit edilmesi açısından kritik bir eşiktir.
Yatırım dünyasında karar alırken teknik analiz son derece önemlidir, ancak tek başına yeterli değildir. Finansal araçlar hakkında kendinizi eğiterek sürekli kendinizi geliştirmeniz gerekir. “Sermaye Piyasası Nedir?” yazımıza göz atarak yatırım ekosistemi hakkında bilginizi artırmaya devam edebilirsiniz.
TOBO Formasyonu Nasıl Çizilir?
Ters Omuz Baş Omuz formasyonunu grafik üzerinde doğru şekilde çizebilmek için belirli adımları takip etmek gerekir. Model, düşüş trendinin sona erdiğini ve fiyatların yükselişe geçebileceğini gösterdiğinden formasyonun temel bileşenlerinin doğru şekilde belirlenmesi büyük önem taşır.
- Önce sol omzu belirleyin. Fiyat belirli bir düşüş sonrası dip yapar ve buradan hafif bir toparlanma gösterir. Bu ilk dip noktası sol omuz olarak adlandırılır.
- Ardından başı oluşturan düşüşü çizin. Sol omuz sonrası fiyat tekrar düşer ve önceki dip seviyesinin altına iner. Bu noktada formasyonun en düşük seviyesi oluşur.
- Sağ omzu belirleyin. Baş seviyesinden yukarı yönlü bir tepki gelir ancak fiyat, boyun çizgisine kadar yükseldikten sonra tekrar hafif bir düşüş yaşar. Ancak bu düşüş, baş seviyesinin altına inmez ve sağ omuz oluşmuş olur.
- Sonrasında boyun çizgisini çizin. Bu çizgi, sol ve sağ omzun tepe noktalarını birleştirir. Formasyonun tamamlanması için kırılması gereken direnç seviyesidir.
- Fiyat boyun çizgisini yukarı doğru kırdığında formasyon tamamlanmış olur. Kırılım sonrası işlem hacminin artması, yükselişin daha güçlü olacağını gösterir.
TOBO Nasıl Yorumlanır?
“TOBO formasyonu nedir?” sorusunun ardından yatırımcıların merak ettiği başlıca hususlardan biri de grafiğin yorumlanmasıdır. Bu noktada en kritik nokta, boyun çizgisinin kırılmasıdır. Sol omuz, baş ve sağ omuz tamamlandıktan sonra fiyat, boyun çizgisini yukarı doğru kırdığında yeni bir yükseliş trendi başladığı teyit edilir. Bu noktadan sonra fiyatın yukarı yönlü hareketine devam etmesi beklenir.
Ayrıca işlem hacmi analizi, formasyonun güvenilirliğini değerlendirmek için önemli bir unsurdur. Boyun çizgisinin kırıldığı noktada işlem hacminde artış gözlemleniyorsa formasyonun geçerliliği güçlenir ve fiyatın hedef seviyeye ulaşma olasılığı artar. İşlem hacmi düşükse kırılımın sahte olma ihtimali değerlendirilmeli ve dikkatli olunmalıdır.
TOBO’nun başarılı şekilde çalışması için formasyon hedefinin doğru hesaplanması gerekir. Baş seviyesi ile boyun çizgisi arasındaki mesafe kadar fiyatın yukarı hareket etmesi beklenir. Ancak piyasadaki diğer teknik göstergeler, trendler ve destek-direnç seviyeleri ile birlikte değerlendirme yapmak, daha sağlıklı sonuçlar elde edilmesini sağlar.
Ters Omuz Baş Omuz Formasyonu Nerelerde Kullanılır?
TOBO, birçok finansal piyasada ve farklı zaman dilimlerinde yatırımcılar tarafından kullanılan bir trend dönüş modelidir. Aşağıda en yaygın kullanım alanlarını bulabilirsiniz:
- Düşüş trendindeki bir hisse senedinin yukarı yönlü dönüş yapacağını öngörmek için kullanılır.
- Borsa endekslerinde genel piyasa yönünü belirlemek için kullanılır. Örneğin, S&P 500 veya BIST 100 gibi büyük endekslerde trend değişim sinyalleri verir.
- VİOP gibi türev piyasalarda yatırım stratejileri oluştururken formasyonun oluşturduğu trend dönüşlerinden faydalanılır.
- TOBO; Fibonacci seviyeleri, hareketli ortalamalar veya destek-direnç seviyeleri gibi diğer teknik analiz araçlarıyla birlikte değerlendirilerek daha güçlü sinyaller elde edilebilir.
- Forex piyasasında trend dönüşlerini belirlemek için özellikle büyük zaman dilimlerinde etkili sonuçlar verir.
- Altın, petrol ve diğer emtiaların fiyat hareketlerini analiz ederken düşüş trendlerinden dönüşleri tahmin etmek için uygulanır.
Yazımızda Ters Omuz Baş Omuz formasyonu hakkında merak edilenleri yanıtladık. Finansal piyasalar hakkında daha fazla bilgi edinmek için “Yatırım Nedir? Neden Yatırıma Başlamalıyız?” yazımızı inceleyerek içeriklerimize göz atmaya başlayabilirsiniz.